Hesaplaşma
Özlem Şan
Kimse kalkmadı ayağa, 'hoş geldin' demedi, bakmadı yüzüne. Karısı, çocukları, damadı, sus pus. Hepsi televizyona bakıyordu. Türkücünün biri kurşunlanmış. Severdi bu adamı, yazık olmuş. Büyük kızı Filiz, önüne bir sehpa koydu. Küllük ve çay bıraktı. Odanın en ucuna gitti, bir sandalyeye ilişti. Konuşmuyorlardı, konuşmasınlardı. Biliyordu; ne diyeceklerini, nasıl bağıracaklarını, suçlayacaklarını. Damadı sigara uzattı. Çakmağı uzatacağına yaralı bereli koca pazarcı ellerini göbeğinin üzerinde birleştirdi, yüzüne baktı dik dik. Televizyonda vurulan adamın şarkıları, ah kader diyordu, alnının kara yazısı. Alın yazısı bu, dedi içinden; yazılanı silemezsin ya! Karısı sigara yaktı. Koca bir soluk aldı. Dumanla birlikte “Yazıklar olsun!” üfledi. Gözleri parlıyor ...
Kambur'un Aklı
Özlem Şan
Tüm kitap boyunca sorular sorduğu, kızdığı, azarladığı, alay ettiği okuyucuyu, aynı zamanda diğer insanları, diğer yaşamları biraz alayla söylemiş dahi olsa merak ettiğini belirten bir cümledir bu. Kambur'un bu merakı doğaldır. Çünkü yaşama dâhil olmayan, onun çok dışında bir karakter. Hiçbir anısının olmadığını düşünecek kadar yaşamamış bir karakter.
Şule Gürbüz ile söyleşi
Tuğçe Ayteş, Şengül Can, Özlem Şan, Yusuf Turhallı
Şule Gürbüz ile yazarlık serüveni ve kitapları üzerine söyleştik.
Göz Hakkı
Özlem Şan
“Elif be te se cim ha hı dal...” Hoca sakalını sıvazladı: Güzelll... Yanındakinin rahlesine vurdu cetveliyle. Siyah cübbesine bakıyordu çocuklar, elifbayı sayarken. Yazdı, tatildi, sıcaktı, Arapça zordu, sıkıcıydı, hoca kimyon gibi kokuyordu. Sırasını savmış olmanın rahatlığı vardı Serap'ta. Arkadaşlarına baktı. Doğru sayanlar rahat; aralarında konuşuyorlardı. Sayamayanların başları rahleye eğilmiş, ellerine inecek cetveli bekliyorlardı. “Elif be te se ha hı dal ...” - Cim nerde ha! Cimmmmm... Şak! Katlanmak zordu o sese. Biliyordu da acısını. Daha iki gün öncesi... Tüm gün elleri bacak arasında, iki büklüm oturmuştu. “Allah cezasını verir,” demişti annesi bir keresinde. “Kötülük yapan kötülük bulur.” Düşünmüştü o da ...
Ben Kimim?
Özlem Şan
Direnmenin, insan olmanın sınırlarını, “kendilik” kavramlarını derinlemesine inceleyen bu romanlar, insanın iradesiyle ve kendiyle olan savaşını sahneleyen, insan olmak üzerine hayli düşündüren yapıtlar. Özellikle de “Ben kimim?” sorusunu okuruna sordurtan yapıtlar...
Hüseyin Kıran ile söyleşi
Tuğçe Ayteş, Şengül Can, Özlem Şan, Yusuf Turhallı
1. İlk olarak yazıyla kurduğunuz ilişkiyi nasıl tanımladığınızla yola çıkalım? Yazı bir gereçtir. Bir şey yaparak hayata etki etme, onu yeniden örgütleme, yeni özneler yaratma ve onların aralarında yeni ilişkiler kurmalarını sağlama işinin aldığı bir biçim. Yazı, politiktir. Böyle bakılırsa, ilerici yazın ve gerici yazın vardır. Eski kelimelerle hayatı açıklayamayacağımız bir aşamaya, insanlığın çürüme aşamasına geldik dayandık. Yeni insan gerekir; çünkü eski özne olma biçimlerinin çöktüğünü, artık işlemediğini anlıyoruz. Eski özne olma biçimlerinden kapitalist insan’ın nasıl bir varlık olduğunu, kendini kapitalist bir işletme, hayatı da bir iş gibi ele aldığını hepimiz her gün yaşantılıyoruz. Dolayısıyla bunu geçersizleştirmek, tamamen gereklidir ...
Faruk Duman ile Söyleşi
Tuğçe Ayteş, Şengül Can, Özlem Şan, Yusuf Turhallı
Sanatın her koşulda devrimci bir yaklaşım sergilediğini net biçimde söyleyebilir miyiz, bilemiyorum. Sanat, sanat üreten kişinin aracıdır. Bununla birlikte, bir kere ortaya konduktan sonra kuşkusuz bir iletişim süreci başlatır.
Sultan ve Şair üzerine...
Özlem Şan, Tülay Akyol, Ayfer Feriha Nujen, Sema Kaygusuz
Onca öyküden, romandan sonra ilk oyun kitabı "Sultan ve Şair"i yayınlayan Sema Kaygusuz'la tiyatro, oyun yazmak ve "Sultan ve Şair" üzerine... Oyun yazmaya nasıl karar verdi? Nasıl bir süreçti? Sultan ve Şair'de yansıtmak istediği toplumsal ve tarihsel bir beklentisi var mıydı? Sorularımızı sorup kenara çekildik. Sözü ona bıraktık.
Radyo Tiyatrosu
Özlem Şan, Başak K. Ertanoğlu
Radyo Tiyatrosu Üzerine Birkaç Söz… “Görülmelik, seyirlik bir oyun değil, bir işitme, duyma oyunu” diyordu Behçet Necatigil radyo oyunlarına. 1975’te Dünya Radyo Oyun Yazarlığının 50. yılı için yazdığı metinde, radyo oyunlarının o zamanki durumunun değerlendirmesini yapıyor, Türk yazarların basılı radyo oyunlarının dokuzu onu geçmediğini dile getiriyordu. Şimdilerde belki bir kaç kitap daha ekleyebilsek de, durum hala aynı vehametinde. Şöyle bir araştırıldığında daha iyi görülecektir ki, radyo oyunları üzerine hazırlanmış araştırma ya da inceleme bulmak da hayli güç. Nursel Duruel, 2004 Mart ayının Kitaplık dergisindeki yazısına şöyle bir ad vermiş: “Çok sevilen az bilinen bir edebi tür: radyo oyunu ...
Türkiye'de Tiyatro Üzerine Yayıncılık Yapmak...
Özlem Şan, Tülay Akyol
Mitos Boyut Yayınlarından Mehmet Fatih Ölekli ile Türkiye'de tiyatro yayıncılığı üzerine konuştuk.
Tıp
Özlem Şan
Senden önce gelenlerin sözlerine kandın! Daha iyi olacaktı. Düzelirdi yazdıkça... Her şey iyi bir hikaye yazmakta bitiyor. Yazmasaydık, n’apardık? Delirirdik, ölürdük, nasıl yaşardık ya da ne konuşurduk? Oysa ne büyük yalancıdır onlar. Pişkin pişkin, hepsi uydurma derler. Hepsi uydurma bunların, ama bana inan. Bu gerçekten gerçek. Öyle olmalıydı. Öyle olmasının bir yolu olmalıydı. Yoksa n'apardın yaşamaklarınla. Sıkıcıydı, acıtırdı üstelik! Soluk soluğayız! Koşuyoruz, koşuyoruz. Çağ böyle bir çağ olmuş. Her yer, her yer altın madeni. Bır tıkla evimizde. Yetişmek gerek zamana. Onca yazılana, çizilene, dinlenene, kavgası edilene, yaşanana yetişmek lazım. Yetişmemiz lazım, olmak istediklerimize. Ama biliyoruz, o büyük şakacı ...
Öykünün Cinsiyeti
Özlem Şan
Kundera’dan bir alıntıyla şu “kadın yazar” tanımına bir laf atmam da gerek: “İlgilenmemiz gereken yazarların değil, romanların cinsiyeti olmalı. Bütün büyük romanlar, bütün hakiki romanlar biseksüeldir. Demek istediğim, hem kadınsı hem de erkeksi bir dünya görüşünü ifade ederler. Fiziki kişiler olarak yazarların cinsiyetleri kendi özel meseleleridir.”
Öykü Buluşmaları Buluşma Öyküleri
Özlem Şan
Tezer Özlü, Sevgi Soysal, Leylâ Erbil, Tomris Uyar, Sevim Burak... Edebiyatımızın güçlü kadın kalemleriyle bağ kuran bir metin elimizdeki: Uyku Kaçsa, Rüya Kalsa. Pınar Sönmez'in ilk kitabını konuşurken bir yandan tüm bu isimleri anıp bir yandan da kadınlık halleri üzerine konuşacağız.
Reyhan Yıldırım'la Çevrimiçi Söyleşi
Şengül Can, Özlem Şan
Ben hiçbir zaman kolay yazamadım. İçimdekilerin edebi tümce olarak oluşa geçtiği an dökülen sırlarından mustaribim. Tam da bu yüzden zor yazmak. Yazmak var yazmak var, derim hep. Ardında aşırı güven, kibir ya da bilmişlik aranmasın dilerim. Çünkü bir yaz akşamında ansızın beliren tatlı bir esinti gibi ferahlayarak yazan, yazdıklarıyla gözlem güçlerini ortaya koyan, anlaşılabilirliği yüksek ve kalıcı pek çok yazanın aksine ben yazmaya başladığımda hep bataklıklara girerim. Kurduğum her yeni cümle ile daha çok yapışırım özüme. Ikınıp sıkınmak doğru deyim olabilir. Benim en sık ‘olmuyor’ dediğimi duyabilirsin. Bütün bunlarla birlikte, mucize gibi, derinlerimde yanıp sönen yıldızlı bir damarın varlığından haberdarım ...
"Günümüzde görmek" üzerine bir tartışma
Özlem Şan
Fotoğraf makinesi icat edildiğinden beri görüntülerle başımız dertte. Gittikçe gelişen fotoğraf teknolojisiyle her an, her durumda ve herkes görüntü üretebilir hale geldi. Önce albümler dolusu fotoğraf biriktirdik, sonra internetle birlikte fotoğraflarımızdan bir hayat profili elde etmeye başladık. Basını, kitapları bir kenara bırakın internet bizden görüntü talep etti. Biz de ürettik. Şimdi, herkes cebine sığan telefonları, kameralarıyla bir “görüntü-üreticisi”. Peki, bunca fotoğrafa karşı ne yapıyoruz?
JR
Özlem Şan
Sokak sanatçısı olarak tanımlanan JR, 83 doğumlu Fransız bir fotoğrafçı. Kariyerine on beş yaşında grafiti yaparak başlar. O günden bu yana da sokakla bağı kopmaz. Fotoğrafçılığa geçişi ise, metroda bulduğu ucuz bir kamerayla başlar. İlk başlarda grafiti yapan arkadaşlarını çeker. Daha sonra bu fotoğrafları duvarlara yapıştırıp sokaklarda sergiler. 2005’te Paris banliyö isyanlarının ortaya çıkmasıyla JR’ın kariyeri tam olarak şekillenir.